Chương trình EB-5 – chương trình đầu tư định cư Mỹ phổ biến với người Việt vẫn đối mặt với các vấn đề từ chính nội bộ nước Mỹ, khiến cho nhiều nhà đầu tư nhận định sai EB-5 lừa đảo và không còn tin tưởng vào chương trình, đây cũng là những nguyên nhân dẫn đến cải cách chương trình.
Tranh cãi về vùng TEA khiến EB-5 biến chất
Theo yêu cầu tài chính của chương trình EB-5 lúc trước, khoản đầu tư tiêu chuẩn là 1 triệu USD hoặc 500,000 USD vào vùng TEA. Hơn nữa, để đáp ứng các tiêu chí đủ điều kiện của chương trình khu vực, các nhà đầu tư tham gia được phép tính cả việc làm gián tiếp và trực tiếp được tạo ra do đầu tư của họ.
Chính vì vậy mà 98% thị thực visa EB-5 được chính phủ Mỹ thông qua đều là những dự án đầu tư vào vùng TEA, nên đã có rất ít nhà đầu tư EB-5 bỏ ra mức đầu tư 1 triệu USD cũng như xây dựng các doanh nghiệp hoặc liên doanh trực tiếp tạo ra việc làm.
Điều này đã vấp phải làn sóng chỉ trích từ các nhà phân tích và người dân Mỹ, họ cho rằng chương trình EB-5 đã bị biến chất, trở thành một chương trình không mang lại lợi ích cho các khu vực đang gặp khó khăn và chỉ đơn giản là cho phép người nước ngoài giàu có mua thẻ xanh Mỹ.
Cùng với đó, các chỉ trích cũng lập luận rằng khoản đầu tư EB-5 không đến được các khu vực đang gặp khó khăn về kinh tế. Vì các bang đã đưa ra ranh giới của vùng TEA để bao gồm các khu vực giàu có như Manhattan và Hollywood nhằm thu hút nhiều nhà nhà đầu tư hơn.
Trong một phiên điều trần, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện Charles Grassley cho rằng: “Thật khó để các tiểu bang và thành phố nhỏ như Georgia, North Carolina và Minnesota có thể cạnh tranh với các khách sạn hào nhoáng và các dự án chung cư sang trọng tại Beverly Hills, Miami và Thành phố New York”.
Các mối lo ngại về vi phạm quy định chương trình
Một số ý kiến cho rằng chính phủ liên bang Mỹ đã không điều chỉnh chương trình một cách hợp lý, khiến các nhà đầu tư nước ngoài bị lừa đảo nên đã đầu tư vào dự án không đủ điều kiện.
Vào cuối tháng 4/2016, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) đã đệ đơn kiện hai giám đốc chương trình EB-5 khu vực, với cáo buộc bị sử dụng sai mục đích số tiền 350 triệu USD từ các nhà đầu tư nước ngoài, cũng như đầu tư vào các dự án “ma”. Một trong hai giám đốc cũng bị cáo buộc sử dụng 50 triệu USD trong quỹ EB-5 để thu lợi cá nhân.
Vào cuối tháng 3/2016, giám đốc chương trình EB-5 khu vực Nam Dakota cũng đã bị khởi kiện vì sử dụng tiền của nhà đầu tư để thu lợi cá nhân. Và tổng thanh tra Bộ An ninh Nội địa (DHS) vào năm 2015 đã đưa ra một báo cáo chỉ trích một quan chức cấp cao của bộ vì đã tạo ra “vẻ ngoài thiên vị và quyền tiếp cận đặc biệt” đối với chương trình EB-5 dành cho những người tham gia có quan hệ tốt – một cáo buộc mà ông ta kịch liệt phủ nhận.
Các nhà điều tra của chính phủ cũng đưa ra một số mối lo ngại khác. Theo đánh giá của Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ (GAO) về chương trình EB-5, họ phát hiện ra nhiều rủi ro gian lận bao gồm khó khăn trong việc xác minh rằng quỹ đầu tư có được hợp pháp hay không (yêu cầu chính của EB-5), cũng như các âm mưu lừa gạt nhà đầu tư.
Chương trình EB-5 thay đổi
Những nguyên nhân trên cùng với việc nhiều nhà phân tích và người dân Mỹ cho rằng nếu quá dễ dãi với chương trình EB-5 thì sẽ đồng nghĩa với việc thương mại hóa thị thực (visa), việc mua bán visa sẽ trở nên đại trà làm mất uy tín chương trình và uy tín nước Mỹ nên những quy định của chương trình EB-5 ngày càng siết chặt hơn.
Bên cạnh đó, khi chính phủ Mỹ cho phép các cá nhân giàu có “chen hàng” vào quá trình cấp thị thực cũng sẽ khiến nguồn quỹ liên bang ngày càng phụ thuộc vào các khoản vay từ chương trình EB-5. Điều này góp phần ảnh hưởng đến kinh tế chung của nước Mỹ.
Vì vậy, quy định về siết chặt tài chính và chứng minh nguồn tiền hợp pháp đã được ban bố nhằm giảm thiểu các vấn đề gây tranh cãi trong nội bộ nước Mỹ, khiến cho chương trình ngày càng khó hơn đối với nhiều nhà đầu tư. Từ ngày 15/03/2022 đạo luật cải cách EB-5 đã nâng mức đầu tư tối thiểu chương trình lên con số cao đáng kể.
- Giá trị đầu tư tối thiểu đã tăng từ 1,000,000 USD lên 1,050,000 USD (để bù đắp lạm phát) cho những dự án nằm ngoài khu vực TEA.
- Giá trị đầu tư tối thiểu đã đã tăng từ 500,000 USD lên 800,000 USD (để bù đắp lạm phát) cho những dự án thuộc khu vực TEA.
Cùng với đó là tái định nghĩa lại vùng TEA khiến cho nhiều dự án không còn cơ hội hưởng lợi từ giá trị đầu tư thấp, cũng như thời gian xử lý hồ sơ vẫn còn khá lâu nên tốc độ đến nhà đầu tư hoàn thành dự án và đến Mỹ cũng không còn nhanh chóng nữa.
Theo báo cáo về dữ liệu từ USICS, cho thấy số lượng đơn đăng ký chương trình EB-5 đang tăng nhanh trong Quý 4/2023, với 954 nhà đầu tư mới đã nộp đơn I-526, trong đó 888 nhà đầu tư lựa chọn đầu tư vào vùng TEA.
Trong năm 2023, tổng cộng có 2,735 nhà đầu tư thực hiện chương trình EB-5, tăng gấp ba lần so với năm 2021 và 2022, khi lần lượt có 814 và 829 hồ sơ EB-5. Song song đó, tỷ lệ từ chối giảm từ 58.3% vào năm 2022 xuống còn 39.5% vào năm 2023, dù vậy đây vẫn là tỷ lệ cao bất thường đối với chương trình EB-5. Với lượng hồ sơ ghi nhận tăng đột biến, tỷ lệ từ chối giảm nhưng số lượng nhà đầu tư bị từ chối hồ sơ vẫn cao hơn lúc trước.
Mặc dù USICS đã tăng tốc độ xử lý hồ sơ lên nhiều lần, nhưng vẫn tồn tại 12,140 nhà đầu tư xếp hàng chờ đợi. Điều này cho thấy những quy định mới trong thời gian qua khiến quá trình đầu tư định cư theo diện visa EB-5 không còn “màu hồng” nữa. Những quy định siết chặt này nhằm ngăn chặn những hành vi vi phạm, vì vậy nếu không tuân thủ đúng nguyên tắc từ chính phủ Mỹ thì cơ hội trượt hồ sơ sẽ vẫn rất cao.
Kết luận
Với những thay đổi trên, chương trình EB-5 đã không còn hấp dẫn với nhà đầu tư Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung. Những thay đổi này là khách quan dựa trên tình hình chung của nước Mỹ, vì vậy nhà đầu tư nên kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định.
Dù trước đây EB-5 là lựa chọn phổ biến để định cư Mỹ nhưng do quá nhiều thay đổi và rủi ro như trên, nhà đầu tư nên cân nhắc trước khi quyết định, có thể tham khảo EB-2 NIW như là con đường nhanh và an toàn hơn khi có mong muốn hiện thực hóa giấc mơ Mỹ.
Xem thêm: EB5 Visa là gì? Điều kiện và chi phí chi tiết 2024
Là luật sư của HLG có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh, Selina phụ trách phân tích vụ việc, thẩm định và tất cả các vấn đề pháp lý liên quan đến hồ sơ của khách hàng.
